Polscy przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na skorzystanie z dotacji przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej. Teoretycznie, samo jej otrzymanie nie podlega VAT należy jednak mieć na uwadze to, że w momencie, w którym podatnik może pochwalić się dofinansowaniem do ceny konkretnego towaru lub określonej usługi, sytuacja zaczyna się komplikować, mamy bowiem do czynienia z dotacją zwiększającą podstawę opodatkowania VAT. Jak zatem ją rozliczać?

Dotacja i jej charakter

Dotacja najczęściej jest definiowana jako bezzwrotna pomoc finansowa, która może zostać udzielona przedsiębiorcy, jeśli więc bierzemy pod uwagę artykuł 5 ustęp 1 ustawy o VAT – nie podlega ona opodatkowaniu. Należy jednak liczyć się z tym, że ustawodawca nie stosuje tego zapisu w odniesieniu do każdej bez wyjątku dotacji. Przedmiotem pewnego zamieszania staje się zwłaszcza ta, która dotyczy ceny konkretnego towaru lub usługi. W takim przypadku należy pamiętać o obowiązku podatkowym, który powstaje w dniu otrzymania całości lub części tego rodzaju wsparcia.

Kiedy podstawa opodatkowania ulega zwiększeniu?

Tylko dwa typy dotacji mają wpływ na podstawę opodatkowania VAT. Na pierwszy plan wysuwają się te z nich, które mają bezpośredni wpływ na cenę tak z tytułu dostawy, jak i świadczenia określonej usługi. Wlicza się je do podstawy opodatkowania, a zaniechanie jest poważnym błędem podatnika. Nie można jednak zapominać również o dotacjach, które mają dofinansować ogólne koszty działalności. Nie można ich wiązać z konkretnymi czynnościami, nawet ewentualne wątpliwości w tym zakresie nie zmieniają więc tego, że nie wlicza się ich do podstawy opodatkowania.
W praktyce ostrożność należy zachować przede wszystkim wówczas, gdy dotacja przyczynia się do tego, że podmiot, który jest ostatecznym odbiorcą określonego towaru lub usługi, może płacić niższą cenę, a nawet – nie jest w ogóle zobowiązany do jej płacenia. Jeśli sprzedawca otrzymuje takie dofinansowanie, staje się ono uzupełniającym elementem podstawy opodatkowania. Opodatkowanie VAT odnosi się w związku z tym do dotacji przedmiotowych, a więc takich, które można wiązać z konkretną ilością i wartością czy to usługi, czy to towaru.

Kiedy podstawa opodatkowania pozostaje bez zmian?

Wspomniane już dotacje, których celem jest dofinansowanie ogólnych kosztów firmowej działalności, również budzą pewne wątpliwości przedsiębiorców. Ponieważ jednak nie mamy możliwości wiązania ich z konkretnymi czynnościami, nie wlicza się ich do podstawy opodatkowania w myśl stosownych przepisów ustawy o podatku VAT. Najłatwiej dokonać rozróżnienia zwracając uwagę na to, że podatku VAT nie zapłacimy od dotacji o charakterze podmiotowym.

Sposób rozliczania dotacji

Co do zasady, moment powstania obowiązku podatkowego pojawia się w momencie wykonania usługi lub wydania towaru. Jeśli jednak mamy do czynienia z dotacją, która wymaga uwzględnienia w rozliczeniu w myśl ustawy o VAT, obowiązek podatkowy pojawia się już w momencie otrzymania całości lub części tego rodzaju wsparcia.